حاملگی خارج از رحم

از لقاح تا زایمان، بارداری شامل مراحل مختلفی است. یکی از این مراحل زمانی است که یک تخمک بارور شده به رحم می‌رود تا خودش را به دیواره رحم بچسباند. اما در حاملگی خارج از رحم، تخمک بارور شده به رحم نمی‌چسبد. در عوض، ممکن است به لوله فالوپ، حفره شکمی یا دهانه رحم بچسبد و در آزمایش بارداری ممکن است نشان دهد که خانم باردار است، درحالیکه تخمک بارور شده نمی‌تواند در جایی غیر از رحم به درستی رشد کند. طبق آمار، حاملگی خارج از رحم در حدود 1 مورد از هر 50 بارداری رخ می‌دهد. بارداری خارج رحمی درمان نشده می‌تواند یک وضعیت اورژانس پزشکی باشد. درمان به موقع خطر عوارض ناشی از حاملگی خارج رحمی را کاهش و شانس فرد را برای بارداری سالم در آینده افزایش می‌دهد.

چه چیزی باعث حاملگی خارج از رحم می‌شود؟

علت حاملگی خارج از رحم همیشه مشخص نیست. در برخی موارد، شرایط زیر با حاملگی خارج رحمی مرتبط است:

• التهاب و اسکار لوله‌های فالوپ ناشی از یک بیماری قبلی
• عفونت یا جراحی
• عوامل هورمونی
• ناهنجاری‌های ژنتیکی
• نقائص هنگام تولد
• شرایط پزشکی که بر شکل و وضعیت لوله‌های فالوپ و اندام‌های تولید‌مثل تأثیر می‌گذارد

چه کسانی در معرض خطر حاملگی خارج از رحم هستند؟

همه زنان فعال جنسی در معرض خطر حاملگی خارج رحمی هستند. عوامل خطر عبارتند از:

• سن مادر 35 سال یا بیشتر
• سابقه جراحی لگن، جراحی شکم یا سقط‌های متعدد
• حاملگی با وجود بستن لوله یا دستگاه داخل رحمی (IUD) رخ داده است.
• سابقه بیماری التهابی لگن (PID)
• لقاح با کمک داروها یا روش‌های کمک باروری
• سابقه اندومتریوز
• سیگار کشیدن
• سابقه بارداری خارج از رحم
• ناهنجاری‌های ساختاری در لوله‌های فالوپ که حرکت تخمک را سخت می‌کند
• داشتن سابقه بیماری‌های مقاربتی، مانند سوزاک یا کلامیدیا

اگر هر یک از این عوامل خطر را دارید، با متخصص زنان و زایمان در کرج صحبت کنید. همچنین برای به حداقل رساندن خطرات حاملگی خارج رحمی در آینده، می‌توانید با پزشک مشورت کنید.

علائم بارداری خارج از رحم چیست؟

تهوع و درد سینه از علائم شایع در حاملگی خارج رحمی است. اما علائم زیر در حاملگی خارج از رحم شایع‌تر است و می‌تواند نشان‌‌دهنده یک وضعیت اورژانسی  باشد:

• احساس تیر کشیدن شکم، لگن، شانه یا گردن
• درد شدیدی که در یک طرف شکم رخ می‌دهد
• لک‌بینی یا خونریزی خفیف تا شدید واژن
• سرگیجه یا غش
• فشار مقعدی

اگر می‌دانید باردار هستید و هر یک از این علائم را دارید، باید با متخصص زنان، زایمان و زیبایی در کرج تماس بگیرید یا به دنبال درمان فوری باشید.

تشخیص حاملگی خارج از رحم چیست؟

اگر مشکوک به حاملگی خارج رحمی هستید، فوراً به پزشک مراجعه کنید. بارداری خارج از رحم را نمی‌توان با معاینه فیزیکی تشخیص داد. با این حال، ممکن است پزشک شما معاینه فیزیکی را لازم بداند و انجام دهد. مرحله دیگر برای تشخیص، سونوگرافی ترانس واژینال است. این شامل قرار دادن یک ابزار سونوگرافی (شبیه یک مداد) در واژن است، تا پزشک ببیند ساک حاملگی در رحم وجود دارد یا خیر. همچنین ممکن است پزشک از آزمایش خون برای تعیین سطح hCG و پروژسترون استفاده کند. این‌ها هورمون‌هایی هستند که در دوران بارداری وجود دارند. اگر این سطوح هورمونی در طی چند روز شروع به کاهش یا ثابت ماندن کند و ساک حاملگی در سونوگرافی وجود نداشته باشد، احتمالاً حاملگی خارج از رحم است. اگر علائم شدیدی مانند درد یا خونریزی شدید دارید، ممکن است زمان کافی برای تکمیل تمام این مراحل وجود نداشته باشد. لوله فالوپ ممکن است در موارد شدید پاره شود و باعث خونریزی شدید داخلی شود و نیاز باشد پزشک شما یک عمل جراحی اورژانسی را برای ارائه درمان فوری انجام دهد.

درمان حاملگی خارج رحمی

حاملگی خارج رحمی برای مادر بی‌خطر نیست. همچنین، جنین در این حالت قادر به رشد کامل نخواهد بود. برای سلامتی فوری و باروری طولانی مدت مادر، لازم است، جنین در اسرع وقت خارج شود. گزینه‌های درمانی بسته به محل حاملگی خارج از رحم و پیشرفت آن متفاوت است.

دارو

پزشک ممکن است تشخیص دهد که عوارض فوری بعید است. در این صورت، او می‌تواند چندین دارو تجویز کند که از عوارض جلوگیری کند. همچنین برای اطمینان از اثربخشی دارو باید آزمایش خون منظم انجام دهید. هنگامی که دارو موثر باشد، علائمی مشابه علائم سقط جنین ایجاد می‌کند. این علائم عبارتند از:

• گرفتگی
• خون‌ریزی

بعد از این اتفاق به ندرت نیاز به جراحی وجود دارد. مصرف دارو خطرات آسیب لوله فالوپ را که با جراحی همراه است، ندارد. با این حال، تا چند ماه پس از مصرف دارو نمی‌توانید باردار شوید.

عمل جراحي

بسیاری از جراحان برداشتن جنین و ترمیم هر‌گونه آسیب داخلی را پیشنهاد می‌کنند. این روش لاپاراتومی نامیده می‌شود. متخصص زنان و زایمان در کرج یک دوربین کوچک را از طریق یک برش کوچک وارد می‌کند تا مطمئن شود که می‌تواند همه چیز را ببیند. سپس جراح جنین را برمی‌دارد و هر‌گونه آسیب به لوله فالوپ را ترمیم می‌کند. اگر جراحی ناموفق باشد، جراح ممکن است لاپاراتومی را تکرار کند، اما اینبار از طریق یک برش بزرگ‌تر. در صورتی که لوله فالوپ آسیب دیده باشد، پزشک ممکن است نیاز به برداشتن لوله فالوپ حین جراحی داشته باشد.

مراقبت در منزل

پزشک دستورالعمل‌های خاصی را در مورد مراقبت از محل جراحی پس از جراحی به شما می‌دهد. هدف اصلی این است که جای بخیه را حین بهبودی، تمیز و خشک نگه دارید، و روزانه آن‌ها را برای علائم عفونت بررسی کنید، علائم عفونت می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• خونریزی که متوقف نمی‌شود
• خونریزی بیش از حد
• بوی بد
• حساسیت به لمس
• قرمز یا کبود شدن
• ورم

پس از جراحی ممکن است مقداری خونریزی واژینال خفیف و لخته‌های خون کوچک داشته باشید. این خونریزی می‌تواند تا شش هفته پس از عمل رخ دهد. سایر اقدامات خود مراقبتی که می‌توانید انجام دهید، عبارتند از:

• اجسام سنگین تر از 5 کیلو را بلند نکنید.
• برای جلوگیری از یبوست مایعات فراوان بنوشید.
• استراحت لگنی؛ که به معنای خودداری از رابطه جنسی، استفاده از تامپون و دوش است.
• در هفته اول پس از جراحی تا حد امکان استراحت کنید و سپس در هفته‌های بعد در صورت تحمل، فعالیت خود را افزایش دهید.
• اگر درد شما افزایش یافت یا احساس کردید چیزی غیرعادی است، همیشه به پزشک خود اطلاع دهید.

جلوگیری

پیش‌بینی و پیشگیری در هر موردی امکان‌پذیر نیست. ملاقات‌های منظم با متخصص زنان و زایمان در کرج خود داشته باشید، از جمله معاینات منظم زنان و غربالگری‌های منظم. انجام اقداماتی برای بهبود سلامت شخصی، مانند ترک سیگار نیز یک استراتژی پیشگیرانه خوب است.

چشم انداز بلندمدت چیست؟

دورنمای بلندمدت بعد از حاملگی خارج از رحم بستگی به این دارد که آیا این حاملگی آسیب فیزیکی داشته است یا خیر. اکثر افرادی که حاملگی خارج از رحم دارند، حاملگی بعدی سالمی دارند. اگر هر دو لوله فالوپ یا حتی یکی از آن‌ها هنوز دست نخورده باشند، تخمک می‌تواند به طور معمول بارور شود. با این حال، اگر مشکل باروری از قبل وجود داشته باشد، می‌تواند بر باروری آینده شما تأثیر بگذارد، و خطر حاملگی خارج رحمی مجدد را در آینده افزایش دهد. این امر به ویژه در صورتی است که تولید مثل قبلاً به حاملگی خارج از رحم منجر شده باشد. جراحی ممکن است لوله‌های فالوپ را زخمی کرده و احتمال حاملگی خارج از رحم آینده را افزایش دهد.

اگر برداشتن یک یا هر دو لوله فالوپ ضروری است، با پزشک خود در مورد درمان‌های احتمالی باروری صحبت کنید. یک مثال لقاح آزمایشگاهی (IVF) است، که شامل کاشت یک تخمک بارور شده در رحم است. از دست دادن بارداری، هر چند زود، می‌تواند بسیار ناراحت کننده باشد. بعد از آن، با استراحت، خوردن غذاهای سالم و در صورت امکان ورزش از خود مراقبت کنید. به خود فرصت دهید و به یاد داشته باشید که بسیاری از زنان بارداری و نوزاد سالم دارند. وقتی آماده شدید، با پزشک خود در مورد راه‌هایی صحبت کنید که می‌توانید از سالم بودن بارداری آینده خود اطمینان حاصل کنید.