فشار خون بالا در بارداری

خانم‌ها در بارداری در هر دوره با تغییرات و حالت‌های مختلفی مواجه هستند. گاهی برخی از این تغییرات می‌تواند آزاردهنده باشد و منجر به نگرانی آنها شود. تغییرات در فشار خون در بارداری، یکی از مشکلاتی است که برخی از خانم‌های باردار تجربه می‌کنند. 

فشار خون بالا همیشه خطرناک نیست، اما اگر به این مشکل توجهی نشود، ممکن است خطراتی را برای مادر و جنین به‌همراه داشته باشد. اگر نگران این موضوع در بارداری هستید، در ادامه با ما همراه باشید تا اطلاعات بیشتری را در این خصوص در اختیار شما قرار دهیم.

چه عواملی منجر به فشار  خون بالا در بارداری می‌شود؟

دلایل مختلفی وجود دارد که ممکن است منجر به افزایش فشار خون در بارداری شود که در ادامه برای شما ذکر خواهیم کرد:

• چاقی یا افزایش وزن
• عدم فعالیت بدنی
• مصرف الکل
• مصرف سیگار
• اولین تجربه بارداری
• داشتن سابقه خانوادگی
• بارداری دو قلو یا چند قلو
• خانم‌های بالای 35 سال
• بارداری با IVF
• افراد دیابتی 
• وجود بیماری‌های خود ایمنی

عوامل خطرساز در ایجاد فشار خون در بارداری

چندین عامل خطرساز وجود دارد که می‌تواند این مشکل را در بارداری افزایش دهد:

سبک زندگی

سبک زندگی ناسالم، یکی از مواردی است که می‌تواند در بروز این عارضه در دوران بارداری مرتبط باشد. به‌طور مثال اضافه وزن یا چاقی و عدم تحرک از عوامل اصلی فشارخون بالا در بارداری هستند.

نوع بارداری

خانم‌هایی که اولین بارداری خود را تجربه می‌کنند، ممکن است دچار این مشکل شوند، در بارداری‌های بعدی نیز احتمال چنین خطری افزایش می‌یابد. علاوه بر این خانم‌هایی که دوقلو یا چندقلو باردار هستند، دچار فشار خون بالا می‌شوند؛ چراکه بدن باید برای تامین مواد مغذی برای بیش از یک جنین در حال فعالیت باشد.

تحقیقاتی که در این خصوص انجام شده، نشان می‌دهد خانم‌هایی که با استفاده از تکنیک‌هایی مانند IVF باردار شده‌اند، ممکن است بیش از سایر افراد در خطر ابتلا به فشار خون باشند.

سن

سن نیز از دیگر عوامل مهمی است که می‌تواند در افزایش فشار خون موثر باشد. خانم‌هایی که بالای 35 سال دارند، بیش از سایر افراد در معرض خطر آن قرار دارند. علاوه بر این موارد افرادی که قبل از بارداری دچار این مشکل هستند، احتمال ایجاد این عارضه در این افراد بیش از دیگران است.

انواع فشار خون در بارداری

این عارضه در بارداری می‌تواند به سه دسته مختلف تقسیم شود که در ادامه همه موارد را برای شما ذکر خواهیم کرد:

فشار خون بالا مزمن

گاهی اوقات برخی از خانم‌ها قبل از بارداری نیز دچار فشار خون بالا هستند. این نوع عارضه از نظر پزشک در بارداری به‌عنوان «فشار خون مزمن» شناخته می‌شود که معمولا با دارو کاملا قابل درمان و کنترل است. همچنین پزشکان فشار خونی را که اولین‌بار در بارداری و بویژه قبل از هفته ۲۰ مشخص می‌شود، به‌عنوان فشار خون مزمن می‌دانند.

فشار خون بارداری

این مشکل پس از 20 هفتگی ایجاد می‌شود که معمولا پس از بارداری نیز برطرف خواهد شد.

فشار خون مزمن همراه با پره اکلامپسی

پره اکلامپسی یا مسمومیت بارداری یک اختلال خطرناک در فشار خون، کارکرد کلیه و دستگاه عصبی مرکزی است. خانم‌هایی که قبل از بارداری دچار فشار خون مزمن هستند، ممکن است دچار پره اکلامپسی شوند. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که با پیشرفت در بارداری پروتئین در ادرار وجود دارد و مادر باردار عارضه‌های دیگری را نیز تجربه می‌کند.

فشار خون بالا در بارداری چه میزان است؟

طی ویزیت‌هایی که با متخصص زنان و زایمان در کرج، در طی بارداری دارید، فشارخون شما نیز چک می‌شود تا در صورت بالا یا پایین بودن فشار، درمانی برای شما در نظر گرفته شود. فشار خون طبیعی که توسط دستگاه نشان داده می‌شود، 12/8 یا کمتر است.

عدد بیش از 9/13 قبل از بارداری یا ابتدای بارداری می‌تواند نگران کننده باشد؛ به این خاطر که مادر در طی بارداری نیز دچار فشار خون بالا خواهد شد. در اوایل بارداری معمولا خانم‌های باردار از 5 هفته تا اواسط سه ماهه دوم فشارخون پایینی دارند، زیرا هورمون‌های بارداری منجر به تحریک رگ‌های خونی می‌شود، در نتیجه مقاومتی در برابر جریان خون وجود ندارد.

آیا امکان فشار خون پایین در بارداری وجود دارد؟

تعداد اندکی از مادران نیز ممکن است در بارداری با فشار خون پایین نیز مواجه شوند که با علائم زیر همراه هستند:

• سردرد
• سرگیجه
• حالت تهوع
• احساس ضعف
• بدن سرد

تغییرات فشار خون در بارداری

با پیشرفت بارداری خانم، فشار نیز ممکن است تغییر کند یا به سطح قبل از بارداری بازگردد. چندین دلیل برای این تغییر وجود دارد که در ادامه برای شما ذکر خواهیم کرد:

• مقدار خون در بدن افزایش می‌یابد، در واقع حجم خون یک خانم در بارداری 45 درصد افزایش پیدا می‌کند. این افزایش خون را قلب باید در سراسر بدن برساند.
• بطن چپ ضخیم و بزرگتر می‌شود، این تغییرات منجر به این می‌شود که قلب شما برای کنترل افزایش حجم خون، بیشتر کار کند.
• کلیه‌ها مقدار بیشتری وازوپرسین آزاد می‌کنند، وازوپرسین هورمونی است که منجر به افزایش نگهداری آب در بدن می‌شود.

در اغلب موارد فشار خون در بارداری پس از زایمان کاهش می‌یابد. اگر فشار خون، بالا بماند پزشک در این مواقع دارو تجویز می‌کند. علاوه بر آن، تغییرات زیادی در خانم‌ها ایجاد می‌شود که برخی از این موارد با تولد نوزاد برطرف می‌شود.

 اما برخی از این تغییرات مانند ترک‌های بارداری در شکم خودبه‌خود برطرف نمی‌شود و باید به متخصص زنان مراجعه کنید تا درمان ترک های شکم در بارداری را با استفاده تیکسل برای شما انجام دهد.

فشار خون خود را چک کنید

خانم‌هایی که در بارداری مبتلا به فشار خون بالا هستند، باید به‌طور مداوم فشار خون خود را تحت کنترل داشته باشند. جهت کنترل این عارضه در بارداری می‌توانید دستگاه‌هایی که در مچ دست متصل می‌شوند را از داروخانه تهیه کنید و خودتان در منزل فشار خون را چک کنید.

در صورتی که مکررا آن را به فاصله چهار ساعت کنترل کردید و فشار خون بالایی داشتید، باید فورا به پزشک مراجعه کنید تا درمانی برای شما در نظر بگیرد.

چگونه می‌توان از این مشکل در بارداری جلوگیری کرد؟

• چاقی و وزن بالا، یکی از مهم‌ترین عواملی است که منجر به افزایش فشارخون می‌شود به همین جهت توجه به رژیم غذایی و انجام تمرینات ورزشی، می‌تواند در کاهش وزن و فشارخون بارداری مؤثر عمل کند. این نکته را در نظر داشته باشید که افزایش وزن در بارداری طبیعی است، بهتر است در خصوص میزان افزایش نرمال و طبیعی با پزشک خود صحبت کنید.
• به دستورالعمل‌های غذایی که پزشک به شخص شما توصیه می‌کند توجه کنید، این نکته را در نظر داشته باشید که رژیم غذایی هر فرد تنها مختص خود اوست.
• از مصرف سیگار و الکل خودداری کنید؛ چراکه هر دو مورد می‌تواند در افزایش فشارخون مؤثر باشد و منجر به عارضه‌های جدی دیگر در بارداری شود.
• نمک را در بارداری به اندازه مصرف کنید، اما آن را کاملا محدود نکنید؛ زیرا مصرف به اندازه نمک برای رشد و نمو جنین بسیار مهم است.
• بارداری منجر به تغییرات هورمونی می‌شود و در نهایت در روح و جسم شما بسیار تأثیر می‌گذارد. این تغییرات می‌تواند منجر به استرس شود و در نهایت کنترل فشار خون دشوار خواهد شد. اگر دچار این عوارض هستید، می‌توانید از تکنیک‌های یوگا و مدیتیشن برای کنترل استرس بهره گیرید.

داروهایی که خانم‌های بارداری نباید مصرف کنند

خانم‌های باردار باید توجه داشته باشند که نباید هیچ دارویی اعم از داروهای گیاهی یا شیمیایی را خودسرانه برای کاهش فشار خون مصرف کنند؛ چراکه ممکن است خطراتی را برای مادر و جنین به همراه داشته باشد. به‌طور کلی مصرف داروهایی که برای خانم‌های باردار توصیه نمی‌شود به شرح زیر است:

• مهارکننده‌های ACE
• بازدارنده رنین
• مسدودکننده‌های گیرنده آنژیوتانسین

مصرف این داروها ممکن است از طریق جریان خون به جنین منتقل شود و روی جنین در حال رشد تاثیر منفی بگذارد. داروهایی از قبیل متیل دوپا و لابتالول جز آن دسته داروهای بی‌خطر در بارداری است. اما در این خصوص حتما با پزشک مشورت داشته باشید و طبق تجویز او دارو مصرف کنید.

اگر به فشارخون در بارداری توجهی نکنید، ممکن است خطرات جبران‌ناپذیری برای شما و جنین به همراه داشته باشد. تنها کافی‌ست در سبک زندگی خود تغییراتی ایجاد کنید تا دچار چنین عارضه‌هایی در بارداری نشوید. مشاوره‌ها و بررسی‌های قبل از بارداری به شما کمک می‌کند تا بارداری بی‌خطر و کنترل‌شده‌ای داشته باشید.

کلام آخربارداری منجر به تغییراتی در خانم بارداری می‌شود که کاملا طبیعی است، اما باید تغییرات ایجاد شده را از قبیل فشارخون یا دیابت در بارداری را به هر روشی که پزشک توصیه کرده است، کنترل کنید تا منجر به بدتر شدن وضعیت فعلی شما نشود. در صورتی که به نکات این مقاله توجه داشته باشید هیچ خطری شما را تهدید نخواهد کرد.